Selkie Efsanesi

Deniz mitolojisinde romantik, neşeli ve kibar olarak bilinen Selkieler okyanusun gizli mücevherleridir. Denizcileri deniz kızları ve sirenler gibi cezbedip öldürmektense ay ışığında dans etmeyi tercih eden nazik ruhlar oldukları için genellikle mitoloji sevenler tarafından göz ardı edilirler. 

 Selkieler İskoçya, İskandinavya ve İrlanda mitolojisinde önemli bir role sahiptir. Özellikle Orkney, Shetland Adaları ve Faroe folklorunda anlatılan mitolojik yaratıklardır. Selkielerin efsanesinde, deniz kızları gibi diğer deniz yaratıklarının aksine aşk acısı çeken taraf insanlar değil Selkielerin kendileri olmuşlardır. Çoğunlukla efsanelerinin temaları romantik trajedi ağırlıklıdır. İskoç selichinden gelen isimlerinin Galce'de ( İskoçya'da konuşulan dil ) bir karşılığı bulunmamaktadır. Bunun sebebinin yakın zamanlardaki modern İskoç kültüründe ortaya çıkmış olmalarıdır. İskoç'luların ilk kez yerleşmelerinin ardından denizde yaşanan çeşitli durumlar sonucu kaza yapan İspanyolların, o bölgedeki koyu tonlarda saç rengine sahip, kürklü denilebilecek Finli ve yerli kadınlardan olan Saamilerle evlendikleri görülmüştür. Tam bu zamanlarda Selkie efsanelerinin ortaya çıkmaya başladığı söylenmektedir.

Selkie

Selkielerin hikayeleri karakterleri gibi samimi ve rahat bir şekilde başlar ancak hikayelerinde beklenenin aksine kötü bir son vardır. İki taraftan birinin her zaman kalbinin kırılmasıyla biter. Selkieler karadayken erkek veya kadın olabilir fakat sudayken her zaman foktur.. Erkek hallerinin yakışıklı kadın hallerinin ise güzel oldukları söylenen Selkielerin saldırgan ve masum rollerini üstlendikleri görülüyor. Selkielerin bazıları kendi istekleriyle karaya gelip eşlerinden memnun olmayan üzgün insanlarla zaman geçirirler. Duyulan efsanelerin çoğunluğunda saldırgan olan Selkielerin erkek cinsiyetine sahip olduğu dikkat çekmiştir. Bunun sebenini halk arasında anlatılan efsanelerde yalnız insanları en çok onların aradığının söylenmesidir. Fakat belirli zamanlarda Selkie erkeklerini çağırmak için karadaki kadınlardan bazılarının denize 7 gözyaşı damlatmayı seçtiği durumlarda meydana gelmiştir. Selkieler karaya çıktıklarında kısa süreliğine insan formlarını koruyabilirler. Daha sonrasında denize dönüp, karaya tekrar adım atmak için 7 yıl beklemek zorundadırlar. İnsanlar tarafından kürkleri çalınan Selkieler için bu kural bozulur ve karada durmaya zorlanan Selkie her gün denizin özlemini duymaya başlar. Selkielerin dişileri erkeklerine oranla masumdur. İnsan erkekleriyle geçirdikleri gün bittikten sonra denize tekrar geri dönerler. Ancak insan erkekleri dişi Selkielere fazla düşkün olduklarından onlara fark ettirmeden savunmasız olan derileri çalıp dişi Selkieleri kendilerine köle yaparlar. Derilerinin çalınması sonucu dişi Selkieler insanlarla evlenirler. Bütün bu yaşadıklarına rağmen insan eşlerine çok iyi davranırlar. Bazı durumlarda insanlardan hamile kalıp çocuk yaparlar. Çocuklarının derilerini saklandıkları yerlerden bulup annelerine getirdiklerini annelerinin ise arkasına bakmadan tekrardan denize döndüğü olaylarda meydana gelmiştir. Selkieleri deniz kızlarından ayıran en önemli özellik selkilerin karaya geldiklerinde fok halinden insan haline tam olarak dönüşebilmesidir.

Bu dönüşüm, karaya vardıklarında sahip oldukları fok derilerinin dökülmesiyle başlar. Selkieleri, deniz kızları ve sirenlerden ayıran bir başka özellik ise efsanelerinin çıkmaya başladığı bölgelerde denizcilik ile geçimini sağlayan İskandinavlar ve İskoçlular için deniz hem cömert hemde hırçındır.

Zarar vermektense sevgi ile bağlarını kuran Selkieler, efsanelerinin çoğunda sakin ve masum olmayı seçmiştir. İnsanlardan derilerini aldıktan sonra bile denizden çocuklarını izlemeyi sürdürüp, ne kadar acı çekse de sevgilerini asla kaybetmezler.

Faroe Efsanesi

Faroe Efsanesinin 2 varyasyonu vardır. İlk varyasyonu Mikladalur kasabasında yaşayan bir çifti Selkielere karşı büyük bir ilgi besler. Sahilde dans edişlerini görmek için gece vakti bir kayanın arkasına saklanıp bekler. Daha sonrasında Selkie derisini çıkarttığında derisini alıp onunla evlenmesi için onu zorlar. Selkie dişisinin dersini bir sandığa gizler ve anahtarını her zaman üstünde taşır. Zamanla bu Selkie'den 2 Selkie çocuğu olur. Bir gün çiftliğine giderken anahtarını almadığını fark eder. Koşarak evine döner fakat her şey için çok geçtir.Dişi Selkie'nin sandıktan derisini alıp, çocuklarını bırakıp denize kaçmıştır. İlerleyen günlerde çiftçi ava çıktığı sırada dişi selkie önce kocasını sonrasında da 2 Selkie oğlunu öldürür. Mikladalur'daki bütün erkeklere şu şekilde lanetler söyler; "Kimilerinin boğularak, kimilerinin yüksek yamaçlardan aşağılara düşerek ölecek. Ta ki silah tutacak kadar yaşayan erkek kalmaya kadar." Kalsoy adasında halen ölümlerin olduğuna dair haberler alınmaktadır. 

İkinci varyasyonu ise dişi bir Selkie ile mutlu bir evlilik yapan adamın her yılın sonunda eşinin istediği şeyleri getirmek için açık denizlere açıldığını ve fırtınanın olduğu bir denizde tuzağa düştüğünü anlatır. Eşinin ölmesini isteyen dişi Selkie zorunlu olarak dönüşüm geçirir ve eşini fırtınadan kurtarır. Fakat zorunlu bir dönüşüm yaptığı için bir daha insana dönüşemez ve eşinin yanından ayrılır.


İzlanda Halk Efsanesi

Myrdalur'dan bir erkeğin, dişi bir Selkie'nin fok derisini bulması sonucu onunla evlenmeye zorlamasıyla başlar. Dişi Selkie aslında başka bir Selkie erkeğiyle nişanlıdır fakat insan eşinin onu zorla tutması sonucu bir türlü nişanlısına kavuşamaz. Noel hazırlığı yapan kocasının kıyafetlerini hazırlarken bir sandık bulur. Sandığı açtığında derinin orada olduğunu görür ve alıp denize Selkie nişanlısının yanına döner.

Başka bir varyasyonda genç bir erkek bir gün bir mağarada dans eden güzel kadınları görür. Kadınların danslarını seyrederken fark edilir ve etrafında bütün herkesin derilerini alıp denize koştuğunu görür. O sırada bir tanesinin derisini almayı başarır. Denize dönemeyen dişi Selkie'yi evlenmeye zorlar. İnsan eşine karşı herhangi bir duygu beslemeyen dişi Selkie 2 yıl boyunca insan eşi ile evli kalır. Adamdan çocukları olur. O geçen 2 yıl boyunca dişi Selkie'nin nişanlısı erkek Selkie her gün kıyıda eşinin dönmesi bekler. Günlerden bir gün dişi Selkie eşine kıyafetlerini getirirken dolapta saklanmış bir sandık görür. Sandıktan derisini alıp nişanlısı olan erkek Selkie'nin yanına döner ve bir daha asla karaya çıkmaz.

İrlanda Halk Efsanesi

İrlanda halkının arasında da aynı İzlanda'da olduğu gibi derisinin çalınıp bunun sonucunda evliliğe zorlanan bir dişi Selkie'nin olduğu söylemektedir. Diğer halk efsanelerine kıyasla buradaki fark ise insan erkeğin kast olarak insan bir eş yerine dişi bir Selkie evlenmesidir. Evlilikleri sonucunda çocukları meydana gelmiştir. Soylarının Selkie'lerden geldiği söylenen Connemara'nın Conneely klanının böyle ortaya çıktığı söylenir. 

Kaynakça;

https://www.ancient-origins.net/myths-legends/legends-selkies-hidden-germs-sea-mythology-006409
https://mythology.wikia.org/wiki/Selkie
https://en.wikipedia.org/wiki/Selkie

Selkie ile ilgili görselleri aşağıda bulabilirsiniz.